Pagina: gentinbeeld.be -> Sociaal en cultureel -> Scheikunde op de Dag van de Wetenschap
Deelsite: gentinbeeld.be
Aanmelding: U heeft zich nog niet aangemeld. Klik hier om u aan te melden.
 

Scheikunde op de Dag van de Wetenschap

Zondag 22 november 2015: Scheikunde en wetenschap, het zijn niet onmiddellijk twee begrippen die toeristisch over komen of aan een gezellige zondagse gezinsuitstap doen denken. Nochtans hebben duizenden gezinnen verspreid over gans Vlaanderen dat vandaag gedaan, een uitstap met als doel wetenschap in al zijn facetten te verkennen en te ontdekken. Naar jaarlijkse gewoonte organiseerde de Vlaamse overheid vandaag haar ''Dag van de Wetenschap'', een dag die ook in Gent niet onopgemerkt is voorbij gegaan.

Ter gelegenheid van deze wetenschappelijke feestdag stelde de vakgroep Analytische Chemie en het Doe Chemie centrum van de Universiteit Gent haar labo's op de campus aan de Krijslaan open voor het publiek. Op het programma geen hoogtechnologische en voor het gewone publiek ingewikkelde theorie maar alledaagse chemie zoals we die in huis, tuin en keuken vinden. En dat zorgde voor heel wat verrassingen bij de bezoekers, want ook daar waar men het niet verwacht is soms chemische toptechnologie te vinden.

Zelf in datgene waarmee we allemaal ons leven beginnen, de wegwerpluier, zit heel wat chemische kennis verwerkt. De katoenen en lastig te wassen doeken die onze grootouders en betovergrootouders nog hebben gebruikt, zijn al lang niet meer en vervangen door cellulose en superabsorberende stoffen. Met een petrischaal vol van deze superabsorberende stoffen, ter plaatse uit een luier gehaald, werd de werking ervan aan het publiek gedemonstreerd. Vele verbaasde en verwonderde blikken waren te zien toen een kleine hoeveelheid van die luierinhoud zonder problemen een grote hoeveelheid water aan zich wist te binden. Een betere hygiëne dus dank zij chemisch onderzoek naar de moleculaire structuur van stoffen.

Niet alleen op het vlak van hygiëne komt de scheikunde onze huiskamer binnen gewandeld. Wanneer we tijdens de warme zomermaanden het vriesvak van onze ijskast open trekken voor een verfrissend ijsje, staan we er niet bij stil dat ook daar chemie te vinden is. De tegenwoordige koelvloeistoffen in de aders van onze ijskasten zijn milieuvriendelijker en beter dan hun voorgangers en sommige koelvloeistoffen zijn zelfs bruikbaar in de voedingsindustrie. Het meest bekende voorbeeld is vloeibare stikstof van -196 °C. Vroeger enkel gebruikt in het labo voor spectaculaire proefjes vindt dit vloeibare gas tegenwoordig ook z'n weg naar de moleculaire keuken en de fijnproeverij. Deze haute cuisine met lage temperaturen was in het labo van de S12 niet voorzien, wel werd er met behulp van vloeibare stikstof vers roomijs gemaakt. Roomijs was niet het enige aanwezige snoepgoed. Zoete gummibeertjes en -muizen vonden met behulp van fosforverbindingen in de zuurkast hun einde in een vonkenregen. Het was voor de kinderen bijna ongelooflijk dat zo iets lekkers en zoet in een proefbuis zo heftig en gevaarlijk kon zijn.

Naast voeding nemen we soms ook andere toepassingen van onze scheikundige kennis binnen. Wanneer we ziek zijn grijpen we graag naar onze geneesmiddelen en soms ook te snel naar antibiotica. Maar moleculen helpen ons niet alleen tegen ziekte, ze kunnen ons ook helpen bij het herstellen van beschadigde botten, gewrichten of andere structuren mits we ze in de juiste vorm krijgen. Die juiste vorm is voor ieder lichaam en voor iedere patiënt net iets anders waardoor de aanmaak van prothesen met de klassieke matrijzen, spuittechnieken of frezen een arbeidsintensieve en dure aangelegenheid is. De UltiMaker, een 3D printer waarvan een prototype in het labo beschikbaar was, wil daar in de toekomst verandering in brengen. Dank zij de multidiciplinaire samenwerking tussen scheikundigen, informatici en ingenieurs elektronica kan dit apparaat uit een gewone polymeerdraad zowat elke denkbare vorm in 3D uitprinten waaronder ook prothesen, en dit volledig computer gestuurd.

Hoewel niet alle chemische toepassingen in en rond onze woning en ons leven in beeld kon worden gebracht, was het zeker de moeite waard om vandaag even bij de vakgroep Analytische Chemie en de mensen van het Doe Chemie centrum langs te gaan.

Op het net:

• Dit jaar de ''Dag van de Wetenschap'' gemist? Noteer het alvast in je agenda, op 27 november 2016 krijgt u een nieuwe kans. Meer ontdekt u op www.dagvandewetenschap.be.
• De open deur in het labo analytische chemie was niet de enige activiteit die ter gelegenheid van de ''Dag van de Wetenschap'' in de gebouwen van de Universiteit Gent werd georganiseerd. Meer beeldmateriaal over deze dag vind u op de beeldbank van de universiteit.